
بریکس چیست ؟
بریکس (BRICS) یک ائتلاف اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک از اقتصادهای نوظهور جهان است که از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است. این گروه برای اولین بار در دهه ۲۰۰۰ میلادی شکل گرفت و نام اولیه آن «بریک» (BRIC) بود که مخفف کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین بود. در سال ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی نیز به این گروه پیوست و نام گروه به «بریکس» (BRICS) تغییر یافت.
تاریخچه شکل گیری بریکس
ایده شکلگیری بریکس توسط تحلیلگر بانک گلدمن ساکس در سال ۲۰۰۱ مطرح شد. این تحلیلگر بر این باور بود که این چهار کشور (برزیل، روسیه، هند و چین) میتوانند به واسطه جمعیت، منابع طبیعی و تولید ناخالص داخلی بالا، در آینده به قدرتهای بزرگ اقتصادی تبدیل شوند و تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی داشته باشند. این کشورها در سال ۲۰۰۶ اولین نشست مشترک خود را برگزار کردند و در سال ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی بهطور رسمی به بریکس پیوست.
اهمیت بریکس
1.نقش در اقتصاد جهانی: بریکس به دلیل دارا بودن بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و تولید تقریباً یکچهارم تولید ناخالص داخلی جهانی، یکی از بلوکهای مهم اقتصادی محسوب میشود. این کشورها با تولیدات صنعتی گسترده و منابع طبیعی فراوان، توانستهاند به قطبهای اقتصادی مهمی تبدیل شوند و نقش بسزایی در تأمین نیازهای اساسی بازار جهانی ایفا کنند
2.کاهش وابستگی به دلار آمریکا: یکی از اهداف اصلی بریکس کاهش وابستگی کشورهای عضو به دلار آمریکا است. با ایجاد سیستمهای مالی مشترک و حتی برنامهریزی برای ایجاد ارز مشترک، این کشورها میخواهند از تأثیرات نوسانات دلار و تحریمهای اقتصادی آمریکا مصون بمانند. کاهش وابستگی به دلار همچنین به کشورهای عضو اجازه میدهد که سیاستهای پولی و اقتصادی خود را با استقلال بیشتری تنظیم کنند.
3.توسعه همکاریهای تجاری و سرمایهگذاری: بریکس به کشورهای عضو امکان میدهد که از طریق توافقات تجاری، سرمایهگذاریها و پروژههای مشترک زیرساختی، همکاریهای اقتصادی را گسترش دهند. به عنوان مثال، کشورهای بریکس با ایجاد بانک توسعه بریکس (New Development Bank) توانستهاند به تأمین مالی پروژههای زیربنایی و توسعهای کمک کنند. این همکاریها به کشورهای عضو امکان میدهد که نیازهای مالی و سرمایهگذاری خود را بدون وابستگی به بانکهای غربی تأمین کنند.


تاثیر بریکس در اقتصاد ایران
۱. دسترسی به بازارهای بزرگ
بریکیس شامل اقتصادهای بزرگ و نوظهور جهان است که دسترسی به آنها میتواند برای ایران فرصتهای زیادی فراهم کند. همکاری با بریکس میتواند به ایران اجازه دهد محصولات خود را به بازارهایی چون چین و هند صادر کند و از این طریق تنوع بازارهای صادراتی خود را افزایش دهد و از وابستگی به بازارهای غربی دوری کند.
۲. کاهش وابستگی به دلار و ایجاد سیستمهای مالی مستقل
یکی از اهداف اصلی بریکیس، کاهش استفاده از دلار در مبادلات تجاری بین اعضاست. این موضوع برای ایران که تحت تحریمهای اقتصادی قرار دارد و در نقلوانتقالات مالی با مشکلاتی مواجه است، اهمیت زیادی دارد. همکاری با بریکس میتواند به ایران کمک کند تا از سیستمهای مالی جایگزین استفاده کند و تجارت با کشورهای عضو بریکس را بدون نیاز به دلار انجام دهد.
۳. جذب سرمایهگذاری و توسعه زیرساختها
بریکیس با تأسیس بانک توسعه خود، امکان تأمین مالی پروژههای زیرساختی و توسعهای را برای کشورهای عضو فراهم میکند. ایران میتواند با بهرهمندی از منابع مالی این بانک، پروژههای زیرساختی خود در حوزههای انرژی، حملونقل و صنعت را تقویت کند و از این طریق به رشد و توسعه اقتصادی دست یابد.
معایب بریکس
- اختلافات سیاسی و منافع ملی متضاد: کشورهای عضو بریکس هر کدام منافع ملی و سیاستهای خارجی خاص خود را دارند که ممکن است در برخی موارد با یکدیگر تضاد داشته باشد. این موضوع میتواند هماهنگی و تصمیمگیریهای جمعی را پیچیدهتر کند.
- چالشهای اقتصادی داخلی: برخی از کشورهای بریکس با مشکلات اقتصادی داخلی مانند تورم، بیکاری و فساد مواجه هستند. این مسائل داخلی میتواند تلاشهای بریکیس برای ایجاد یک اقتصاد پایدار و توسعهیافته را تحت تأثیر قرار دهد و توانایی آنها را برای پیشبرد پروژههای مشترک محدود کند.
- رقابت با اقتصادهای پیشرفته: بریکس به عنوان یک بلوک اقتصادی در برابر قدرتهای اقتصادی پیشرفته مانند آمریکا و اتحادیه اروپا رقابت میکند. این رقابت ممکن است به روابط تجاری و دیپلماتیک بین کشورهای بریکیس و این اقتصادهای پیشرفته آسیب بزند.
- عدم وجود ساختار مالی و اقتصادی پایدار: اگرچه بریکس به دنبال ایجاد یک ارز مشترک است، اما هنوز نتوانسته یک ساختار مالی جامع و پایدار ایجاد کند. این موضوع میتواند مبادلات تجاری و سرمایهگذاریهای بین کشورهای عضو را به چالش بکشد و مانعی برای استقلال کامل از دلار آمریکا باشد.
