بلاکچین چیست؟

تفاوت بلاکچین و بیت کوین چیست؟

بلاکچین و بیت‌کوین دو واژه هستند که اغلب در کنار یکدیگر به‌کار می‌روند، اما مفاهیم و عملکردهای متفاوتی دارند. در واقع، بلاکچین یک فناوری است که به بیت‌کوین امکان‌پذیر ساختن تراکنش‌های مالی غیرمتمرکز را می‌دهد.بلاکچین، به‌عنوان یک فناوری انقلابی، ساختار پایه‌گذار بسیاری از پروژه‌ها و سیستم‌های دیجیتال است. این فناوری به‌طور خاص برای ذخیره و مدیریت اطلاعات به‌صورت غیرمتمرکز طراحی شده است. در بلاکچین، داده‌ها در قالب بلاک‌هایی ذخیره می‌شوند که به‌صورت زنجیره‌ای به یکدیگر متصل هستند و هر بلاک شامل اطلاعات جدیدی است که به شبکه افزوده می‌شود.در مقابل، بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است که بر اساس فناوری بلاکچین ساخته شده است. بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز غیرمتمرکز، بدون نیاز به واسطه‌های مالی مثل بانک‌ها، به کاربران امکان انجام تراکنش‌های مالی را می‌دهد. در واقع، بیت‌کوین از بلاکچین به‌عنوان پلتفرم زیرساختی برای پردازش و تایید تراکنش‌های خود استفاده می‌کند.در حالی که بلاکچین به‌عنوان یک فناوری می‌تواند در بسیاری از صنایع و بخش‌ها مانند سلامت، زنجیره تأمین و حتی دولت‌ها استفاده شود، بیت‌کوین تنها در حوزه مالی و به‌عنوان یک ارز دیجیتال خاص کاربرد دارد. در واقع، بلاکچین مانند جاده‌ای است که بیت‌کوین تنها یکی از وسایل نقلیه‌ای است که بر روی آن حرکت می‌کند.در نتیجه، بلاکچین یک سیستم باز و جهانی برای ذخیره اطلاعات است، در حالی که بیت‌کوین یک کاربرد خاص از این فناوری برای ایجاد و تبادل ارز دیجیتال است.

فناوری بلاکچین چگونه کار می کند؟

فرآیند کار بلاکچین شامل مراحل زیر است:
ایجاد تراکنش: زمانی که یک کاربر تراکنشی را آغاز می‌کند (مثل ارسال ارز دیجیتال)، اطلاعات این تراکنش شامل جزئیات فرستنده، گیرنده و مقدار، ایجاد می‌شود.
تأیید تراکنش توسط نودها: شبکه‌ی بلاکچین از تعداد زیادی نود (یا گره) تشکیل شده است. هر نود، در واقع کامپیوتری است که به شبکه متصل شده و وظیفه دارد تراکنش‌ها را بررسی و تأیید کند. این فرآیند به صورت غیرمتمرکز انجام می‌شود؛ بنابراین، نیازی به نظارت یک نهاد مرکزی نیست.
تشکیل بلاک و اضافه شدن به زنجیره: بعد از تأیید شدن تراکنش‌ها، اطلاعات آن‌ها در یک بلوک جمع‌آوری می‌شود. هر بلوک، شامل هش (کدی رمزنگاری‌شده) بلاک قبلی نیز هست که باعث می‌شود تمام بلوک‌ها به هم متصل شوند. به همین دلیل، اگر کسی بخواهد اطلاعات یک بلوک را تغییر دهد، باید تمام بلوک‌های بعدی را هم تغییر دهد، که این عملاً غیرممکن است.
اضافه شدن به زنجیره و توزیع میان نودها: پس از تأیید و ایجاد بلوک جدید، این بلوک به زنجیره بلاکچین اضافه می‌شود و تمامی نودها نسخه به‌روزشده این زنجیره را دریافت می‌کنند. این فرآیند، به‌صورت توزیع‌شده انجام می‌شود و باعث می‌شود که تمام نودها به یک نسخه مشابه از زنجیره دسترسی داشته باشند.

تغییر دنیای مالی با بلاکچین

تراکنش‌های سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر: بلاکچین امکان انجام تراکنش‌ها را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کند. در بانکداری سنتی، انتقال پول به خصوص در سطح بین‌المللی ممکن است چند روز طول بکشد و هزینه‌های بالایی داشته باشد. اما با بلاکچین، تراکنش‌ها تقریباً در چند دقیقه و با هزینه‌ای بسیار کمتر انجام می‌شوند.
دسترسی به خدمات مالی برای همه: در برخی مناطق دورافتاده، مردم به خدمات بانکی دسترسی ندارند، اما با استفاده از ارزهای دیجیتال و بلاکچین، این امکان فراهم شده است که افراد بدون نیاز به بانک، بتوانند از خدمات مالی استفاده کنند.
افزایش امنیت و جلوگیری از تقلب: بلاکچین به دلیل امنیت بالای خود می‌تواند از کلاه‌برداری و تقلب‌های مالی جلوگیری کند. هر تراکنش در بلاکچین با رمزنگاری خاصی ذخیره می‌شود و تغییر در تراکنش‌ها غیرممکن است.
پیدایش امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز یکی از جدیدترین کاربردهای بلاکچین است که امکان دسترسی به خدمات مالی مانند وام‌دهی، پس‌انداز، بیمه و معامله را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی فراهم می‌کند. این تغییرات به کاربران اجازه می‌دهد تا به‌صورت آزادانه و بدون نیاز به اعتماد به نهادهای مرکزی از خدمات مالی بهره‌مند شوند.
پیدایش دارایی‌های دیجیتال و NFTها: بلاکچین بستر ایجاد NFT (توکن‌های غیرقابل تعویض) و دارایی‌های دیجیتال است. این توکن‌ها به کاربران امکان خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال مانند آثار هنری، بازی‌ها و موسیقی را می‌دهد و مالکیت این دارایی‌ها به‌طور کاملاً شفاف و منحصر به فرد در بلاکچین ثبت می‌شود

مزایای بلاکچین چیست؟

شفافیت بالا: تمام تراکنش‌ها در بلاکچین عمومی و برای همه کاربران قابل مشاهده هستند (در بلاکچین‌های عمومی). این شفافیت، اعتماد را افزایش می‌دهد و امکان نظارت و پیگیری را برای کاربران فراهم می‌کند.
غیرمتمرکز بودن: بلاکچین نیازی به واسطه‌ها یا نهادهای مرکزی ندارد. در این سیستم، کاربران می‌توانند بدون نیاز به اعتماد به یک نهاد مرکزی، به‌طور مستقیم تراکنش انجام دهند. این ویژگی به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها کمک می‌کند.
امنیت بالا: بلاکچین از رمزنگاری پیشرفته و ساختار زنجیره‌ای برای حفاظت از اطلاعات استفاده می‌کند. این امر آن را در برابر دست‌کاری، هک و تقلب مقاوم می‌کند و امنیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند.
دسترسی جهانی به خدمات مالی: بلاکچین به کاربران در هر نقطه از جهان، حتی در مناطقی که دسترسی به خدمات بانکی محدود است، امکان استفاده از خدمات مالی را فراهم می‌کند. این امر به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه مفید است.
کاهش هزینه‌ها: با حذف واسطه‌ها و کاهش نیاز به تاییدیه‌های پیچیده، بلاکچین می‌تواند هزینه‌های مربوط به تراکنش‌های مالی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

معایب بلاکچین چیست؟

مصرف بالای انرژی: برخی بلاکچین‌ها، به‌ویژه بلاکچین‌هایی که از الگوریتم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کنند، مصرف انرژی بالایی دارند. استخراج بیت‌کوین، یکی از مشهورترین نمونه‌ها، انرژی زیادی مصرف می‌کند و انتقادات بسیاری را از نظر اثرات زیست‌محیطی به دنبال داشته است.
مشکل مقیاس‌پذیری: شبکه‌های بلاکچین، به‌ویژه آن‌هایی که عمومی و گسترده هستند، به سختی می‌توانند حجم بالایی از تراکنش‌ها را در مدت زمان کوتاه پردازش کنند. این امر ممکن است باعث کند شدن شبکه و افزایش هزینه‌های تراکنش شود.
پیچیدگی‌های قانونی و نظارتی: بلاکچین به‌دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود با قوانین و مقررات بسیاری از کشورها همخوانی ندارد. عدم وجود قوانین روشن برای نظارت بر فعالیت‌های مبتنی بر بلاکچین می‌تواند باعث مشکلات قانونی و پیچیدگی‌های نظارتی شود.
ناپایداری ارزهای دیجیتال: بسیاری از بلاکچین‌ها به‌طور مستقیم با ارزهای دیجیتال در ارتباط هستند که معمولاً نوسانات قیمتی زیادی دارند. این نوسانات می‌توانند باعث بی‌اعتمادی و عدم اطمینان کاربران به سرمایه‌گذاری و استفاده از این ارزها شوند.
کمبود نیروی متخصص: فناوری بلاکچین هنوز نسبتاً جدید است و تعداد افراد متخصص در این حوزه محدود است. کمبود متخصصین می‌تواند توسعه و پیاده‌سازی پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین را کند کند و هزینه‌های جذب و آموزش نیروهای متخصص را افزایش دهد.